Nỗi đau dưới mộ của người anh hùng Út Tịch

Nguồn: danviet.vn

Đôi lời với bạn đọc: 

Đọc bài này từ báo Dân Việt, trong tôi láng máng về chị Út Tịch; vào Google kiểm tra lại thì có thông tin về chị (được phong tặng Anh hùng LLVT) như sau: 

Câu hỏi được đặt ra là: những người còn sống, thậm chí là kể cả đồng đội của chị, đã "trả nghĩa" cho người anh hùng như thế này chăng? 

Thời gian chưa dài để ta gọi là... quá khứ; nhưng những kẻ vô ơn đã bắn vào hiện tại bằng đại bác, thì họ sẽ nhận được ở tương lai những điều khủng khiếp.

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Út Tịch hay Nguyễn Thị Út (1931 - 1968) người làng Tích Thiện, quận Trà Ôn, tỉnh Cần Thơ.
Út Tịch và hai chị của mình (chị Hai Keo, chị Ba Cao) sinh ra và lớn lên trong nhà địa chủ Hàm Giỏi. Cuộc đời của ba chị em, vì thế không thể vượt qua số kiếp cực khổ. Ngay từ nhỏ, họ phải làm việc cho địa chủ để mưu sinh, hết Hàm Giỏi đến con ông ta là Hội đồng Thanh.
Tháng 12 năm 1949, Việt Nam Dân chủ Cộng hòa mở chiến dịch Cầu Kè, Út Tịch đảm trách công tác giao liên, trinh sát của tổ chức Công an xung phong do ông Chín Luông chỉ huy. Bà theo dõi, nắm vững tình hình quân đội Pháp và Quân đội Quốc gia Việt Nam, báo tin kịp thời với lực lượng quân sự địa phương và bộ đội chủ lực để hiệp đồng tác chiến (trận Rạch Cách, trận bót Bến Cát) gây nhiều tổn thất cho thực dân Pháp và Quốc gia Việt Nam.
Đầu năm 1950, Nguyễn Thị Út xây dựng gia đình với ông Lâm Văn Tịch (người Việt gốc Khmer) cũng là chiến sĩ trong lực lượng vũ trang địa phương.

Lấy từ “http://vi.wikipedia.org/wiki/%C3%9At_T%E1%BB%8Bch”

Thể loại: Hoàn toàn không có nguồn tham khảo | Hoàn toàn không có nguồn tham khảo từ 2009-02-25 | Sinh 1931 | Mất 1968 | Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân

---------------------------------------------------

Chuyện buồn ở nhà chị Út Tịch: Ăn nhờ ở đậu... trên quê hương

(Dân Việt) - 36 năm sau giải phóng, Lâm Thanh Hiển và em trai Lâm Thanh Hùng vẫn sống tại quê nhà. Thế nhưng cả hai đều được coi là ở “lậu” bởi có nhà nhưng không có đất.

• >> Chuyện buồn ở nhà chị Út Tịch: Gặp lại “thằng Hiển ngọng”

Dù đất mà hai người con chị Út Tịch ở ổn định, không ai tranh chấp đã hàng chục năm qua nhưng vẫn không được cấp sổ đỏ…

Đôi mắt u buồn, anh Hiển hồi tưởng: “Hồi đó má tui như mèo tha con đi gởi khắp nơi. Mấy chị em tui cứ sống lăn lóc như củ khoai lang thả dưới đất. Tôi không nhớ nổi mình có bao nhiêu bà nội, bà ngoại mà mình từng chịu ơn vì đã cưu mang chị em tui”.

Anh Hiển và các con thắp hương cho chị Út Tịch.

Tuổi thơ dữ dội

Cùng hoàn cảnh như Hiển, Hùng cũng được gửi và phải bú nhờ hàng chục bà mẹ khác nhau cho tới lúc biết ăn giặm, ăn độn. “Tui thì được đưa đi hết nhà này tới nhà khác, nửa đêm thức dậy có người đưa xuống xuồng đi nơi khác. Một lần đang ở nhà má Năm tận Kiên Giang, ba tui ghé thăm, bồng ôm một cái, ba khóc rồi đi. Tui hỏi má Năm tại sao anh bộ đội khóc? Tui không biết đó là ba mình” - anh Hùng chùng giọng, kể.

Chỉ tay ra dòng sông Cầu Kè đang chảy lững lờ, anh Hiển bồi hồi nhớ lại: “Ba hay bốn tuổi gì đó tui đã biết đeo cứng má “như băng đạn trên thắt lưng”, má vắng nhà là tui nhớ chịu không nổi. Lần đó, hai má con ngủ chung đến nửa đêm, má lén dậy hun tui một cái rồi nhẹ nhàng lấy đai thắt lưng, cắp súng nhảy xuống vỏ lãi.

Tôi tỉnh dậy, chạy băng băng theo bờ kinh đón đầu. Đến cây cầu khỉ, tui nắm hai tay vào thanh cầu, thả người thòng xuống kinh. Khi vỏ lãi vừa lướt tới, tui buông tay rớt cái bịch xuống sàn vỏ lãi.

Hai má con ôm nhau khóc suốt, rồi má dỗ dành, năn nỉ con ngủ để má đi đánh giặc, mấy hôm lại về. Ai ngờ đó cũng là lần cuối cùng, mẹ ra đi vĩnh viễn không bao giờ về nữa…” - kể đến đây, đôi mắt của Hiển đỏ hoe.

Sau khi mẹ hy sinh, anh em Hiển được gửi nhờ khắp nơi, không ai gặp mặt ai. Năm 1970, Hiển và Kim Anh được Quân khu 9 bí mật đưa ra Hà Nội. Do hai chị em đều được tổ chức đưa đi riêng rẽ nên mãi đến khi tập trung tại Trường Học sinh miền Nam số 8 ở Tam Đảo (Vĩnh Phúc), hai người mới gặp nhau.

Ngày 14.5.1974, Huyện đội phó Cầu Kè - anh Lâm Văn Tịch hy sinh tại quê nhà. Hiển và Kim Anh đang học ở Liên Xô không hay tin cha mất. Các người con khác ở quê nhà, gởi tứ tán các cơ sở nuôi nên cũng không biết tin cha hy sinh…

Ở “lậu” trên quê hương

Tháng 9.1975, Kim Anh và Hiển từ Liên Xô trở về. Mấy chị em gom nhau lại vì có người chưa nhớ, chưa biết mặt nhau bao giờ. Cuộc đời của nữ Anh hùng Út Tịch đi đánh giặc triền miên, đàn con tứ tán, tìm hơi ấm trong vòng tay những đồng chí, đồng đội.

Năm 1977, Hiển và Hùng tiếp tục học Trường Thiếu sinh quân Quân khu 9. Rời trường, Hiển về quân khu, rồi chuyển về làm Thuế vụ tỉnh Cửu Long (cũ). Ở cơ quan này không bao lâu, Hiển chuyển tiếp về Phòng Chính trị Tỉnh đội Trà Vinh, sau đó về làm Phó Công an thị trấn Cầu Kè. Năm 2000, sau một tai nạn suýt chết, Hiển nằm viện hơn hai tháng rồi nghỉ việc.

Tháng 9.1975, Kim Anh và Hiển từ Liên Xô trở về. Mấy chị em gom nhau lại vì có người chưa nhớ, chưa biết mặt nhau bao giờ. Cuộc đời của nữ Anh hùng Út Tịch đi đánh giặc triền miên, đàn con tứ tán, tìm hơi ấm trong vòng tay những đồng chí, đồng đội.

Dẫn chúng tôi đi thăm mảnh vườn rộng khoảng 2.000m² đất ngay trước Nghĩa trang liệt sĩ huyện Cầu Kè (thị trấn Cầu Kè), anh Hiển kể: “Má và ba tui đều yên nghỉ nơi đây, ngày nào tui cũng có thể nhang khói. Miếng đất này, tui xin ở từ thời còn công tác ở Tỉnh đội, cất nhà ở khoảng năm 1988. Nhưng nhiều năm nay, tui vác đơn đi khắp nơi xin được cấp giấy đỏ nhưng cho đến nay không một ai trả lời, thành ra tôi coi như đang ở “lậu” trên mảnh đất này”.

Thì ra căn nhà mà anh Hiển đang ở chỉ là nhà tạm vì đất không có chủ quyền. Thương anh túng thiếu, những người thân trong gia đình giúp vốn để anh mở 5 phòng trọ bình dân. Dãy phòng trọ này cũng là cất lậu vì đất không có giấy!

Còn anh Lâm Thanh Hùng khoảng năm 1987 cũng về lại quê mẹ ở Tam Ngãi cất nhà sinh sống. Năm 1988, ngân sách địa phương hỗ trợ cất nhà làm nơi thờ cúng chị Út Tịch, anh Hùng là con trai út nên được các chị và anh trai “ưu tiên” cho ở căn nhà này. Cho đến nay, anh Hùng đã ở ổn định tại đây suốt 23 năm nhưng vẫn không được cấp sổ đỏ.

“Tui là người ăn nhờ ở đậu trên chính ngôi nhà của mình, vì làm đơn xin hợp thức hóa giấy tờ đất nhiều lần mà không được” - anh Hùng chua chát.

Trao đổi với Dân Việt, ông Huỳnh Văn Giàu - Chủ tịch UBND xã Tam Ngãi cho biết, đất mà anh Hùng đang ở đủ điều kiện cấp giấy, địa phương đã kiến nghị hợp thức hóa và đang chờ cấp trên xem xét. Trường hợp đất ở của anh Hiển, ông Lưu Văn Nhanh - Chánh Văn phòng UBND huyện Cầu Kè cho biết vẫn chưa thể trả lời chính xác là đất này có hợp thức hóa được hay không.

“Vừa qua, chúng tôi đã cho thành lập đoàn kiểm tra, khảo sát từng trường hợp xem ai đủ điều kiện thì hợp thức hóa. Tuy nhiên đến nay vẫn chưa có kết luận chính thức về việc này” - ông Nhanh nói.

(Còn nữa)

Hữu Danh
---------------------------------------------------------

xem thêm bài trên báo Tiền phong từ năm 2010:

10:49 | 18/02/2010

Con chị Út Tịch bây giờ ra sao?

TP - Đã có mấy thế hệ học sinh từng đọc và nhớ nằm lòng tác phẩm nổi tiếng “Người mẹ cầm súng” của nhà văn Nguyễn Thi. Ba mươi lăm năm sau ngày đất nước thống nhất, có không ít người tự hỏi rằng: Những người con của anh hùng Út Tịch bây giờ ra sao?

Vợ chồng anh Hiển bên mộ má Út. Ảnh: Tr. C

Một ngày cuối năm 2009, tôi tìm về xã Tam Ngãi, huyện Cầu Kè (Trà Vinh) để tìm gặp mấy người con của nữ anh hùng Út Tịch.

Suốt con đường dài trên 60 km từ Vũng Liêm (Vĩnh Long) xuôi về Cầu Kè, tự dưng tôi lại nhớ cái anh Hiển ngọng–nhân vật đặc biệt ấn tượng trong “Người mẹ cầm súng”. “Thằng Hiển, hai tuổi rưỡi, ôm súng của mẹ, ngọng líu hát:

Anh eng ta như ạn con ùi...

Nhà Lâm Thanh Hiển ở đối diện cổng nghĩa trang liệt sĩ huyện Cầu Kè và đây cũng là nơi hai vợ chồng Nguyễn Thị Út- Lâm Văn Tịch an nghỉ vĩnh hằng.

…Ngồi trước mặt tôi là “thằng Hiển ngọng” bằng da, bằng thịt giờ đã là một trung niên ngấp nghé tuổi 50. Màu da ngăm đen sạm nắng, rất ấn tượng, lại thêm khuôn mặt hơi lạnh lầm lì ít nói, khác hẳn với “thằng Hiển ngọng” líu ngày xưa từng khiến người đọc cười rũ rượi.

Tôi phục anh Hiển sát đất vì thuộc làu làu đoạn nói về cha mẹ cưới nhau trong tác phẩm Người mẹ cầm súng: “Một buổi sáng, Út có dè đâu, chú Chín dắt một anh bộ đội mặt mũi hiền khô đến nhà nói với má:

- Con Út nó đã lớn. Tôi lựa được thằng nầy tướng tá coi cũng được, chị gả cho nó đi. Út chạy một hơi ra bờ sông, ngồi. Anh bộ đội đó tên là Tịch, người Khơ-me. Sau đó cả tiểu đội anh Tịch đến đóng nhà Út, Út rủ bạn gái tới nhảy cò, nhảy u, đánh banh, vật lộn cho anh Tịch chê, vì đàn bà con gái mà chơi những trò đó thì quá lắm! Nhưng anh Tịch vẫn không chê”.

Năm 1961, người con thứ năm là Lâm Thanh Hiển ra đời.

Chị Út Tịch. Ảnh: T.L

Kể cũng lạ, một phụ nữ gan dạ, như chị Út Tịch vừa đánh giặc vừa đẻ con sòn sòn đúng là xưa nay hiếm. Cô con gái lớn nhất là Lâm Thị Bé (Bé Ba)- nhân vật chính, thay mẹ ẵm  bồng, chăm sóc cho một đám em, từng công tác tại Quân y viện 121, giờ là bà chủ khách sạn ở thành phố Vĩnh Long. Cô kế Lâm Thị Mỹ Thanh sống ở TX Trà Vinh kinh doanh buôn bán. Cô Lâm Thị Kim Anh sinh sống ở Hòa Ân –Cầu Kè quê nội. Trước đây, Kim Anh từng công tác ở Hội phụ nữ huyện Cầu Kè.

Em của Hiển có Lâm Thanh Hùng và cô út Lâm Thị Xuân Hồng. Còn có một cô Lâm Thị Đồng Xuân đã mất từ nhỏ. Vợ của Hùng là cô Phạm Thị Rết, cô chủ đưa đò qua sông Rạch Lá nối bến Bà Mi với ấp Ngãi Nhì- Tam Ngãi.

Chính tại bến Bà Mi năm xưa, mẹ chồng cô đã viết nên những kỳ tích lịch sử. Nhìn thấy cô Rết đưa đò, lại nhớ đến hình ảnh những con sóng như con bò chồm lên,  Út Tịch bị đắm đò, tay nắm đứa con nhỏ đưa lên cao, tay đẩy xuồng cho hai đứa lớn bám vào. Lên bờ còn chọc lét cho con cười…

Hai vợ chồng Hùng có hơn sào đất trồng bưởi, cam, nuôi cá và chạy thêm xe ôm nên cuộc sống cũng tạm ổn. Căn nhà anh đang ở là nhà tình nghĩa, di ảnh của ba mẹ, mấy chị em ai cũng thờ không riêng gì Hùng.

Nếu như ngày xưa, Bé Ba thay mẹ ẵm bồng các em, rồi còn đi giao liên thì ngày nay, cũng chính Bé Ba là người “đỡ đầu” cho các em và cháu là con của Hiển, Hùng, Kim Anh làm việc tại Vĩnh Long.

Xuân Hồng (đã có gia đình ở tại Cầu Kè), là cô bé út sinh ra được 14 ngày, thì mẹ hy sinh tại Gò Quao- Kiên Giang do bom B.52 Mỹ ném ngày 27-11-1968.

Anh Hiển cùng Hùng với hai con gái

Năm 1970,  Hiển và Kim Anh được Quân khu 9 bí mật đưa ra Hà Nội. Trước khi đi hai chị em không hề biết gì cả, mãi đến khi tập trung tại trường học sinh miền Nam số 8 ở Tam Đảo, mới gặp nhau.

Ngày 14-5-1974, huyện đội phó Cầu Kè, anh Lâm Văn Tịch hy sinh tại quê nhà- hai con của anh đang ở Hà Nội được Đảng và Nhà nước cho sang Liên Xô để học không hay tin cha mất. Còn các người con khác ở quê nhà, gởi tứ tán các cơ sở nuôi nên cũng không hay biết tin cha hy sinh.

Anh  Hùng kể lại: Từ khi sinh ra, má tui “như mèo tha con đi gởi” khắp nơi. Có gần hai chục nơi tôi đã ở, nửa đêm thức dậy có người đưa xuống xuồng đi nơi khác. Trong đầu lúc nào cũng nhớ câu mấy cô chú dặn: “đây là ba, đây là mẹ, đây là bà ngoại, ông nội… nuôi”.

Tui có đến mấy chục ba má, ông bà không thể nào nhớ hết được. Sau ngày giải phóng, tìm được có mấy nhà ba má nuôi, còn lại không tìm ra nổi.

Một lần đang ở nhà một gia đình nuôi, ba tui ghé thăm, bồng ôm một cái, ba  khóc, còn tui thì hỏi ba má nuôi tại sao anh bộ đội khóc! Tui không biết đó là ba mình.

Anh Hiển là nhân vật “kè kè bên má” mà anh ví như “băng đạn quấn quanh thắt lưng má Út”. Anh kể lại : Má tui thường để cho con ngủ say vùi nửa đêm, mới lén xuống vỏ lãi chạy đi đánh giặc.

“Kỷ niệm sâu sắc nhất về má trong đời tôi cũng là kỷ niệm cuối cùng mà không bao giờ tôi quên được:  Lần đó, hai má con ngủ chung đến nửa đêm, má lén dậy hun tui một cái rồi nhẹ nhàng lấy đai thắt lưng, cắp súng nhảy xuống vỏ lãi. Tôi tỉnh dậy, chạy băng băng theo bờ kinh đón đầu. Đến cây cầu khỉ, tui nắm hai tay vào thanh cầu, thả người thòng xuống kinh, thế nào má tui thấy cũng dừng lại.

Quả nhiên khi vỏ lãi băng qua, nghe tiếng khóc kêu của con trai, Út Tịch dừng lại, bế con chạy quay trở lại nhà. Hai mẹ con ôm nhau khóc suốt, rồi  dỗ dành, năn nỉ con ngủ để mẹ đi đánh giặc, mấy hôm lại về. Ai ngờ đó cũng là lần cuối cùng, mẹ ra đi vĩnh viễn không bao giờ về nữa…” kể đến đây, đôi mắt của Hiển đỏ hoe.

Tháng 9-1975,  Kim Anh và  Hiển từ Liên Xô trở về, mấy chị em gom nhau lại vì có người chưa nhớ, chưa biết mặt nhau bao giờ. Bỗng dưng nhớ lại câu nói của Hùng: má tui như mèo tha con gởi khắp nơi… mà thấy đắng lòng.

Cuộc đời của nữ Anh hùng Út Tịch đi đánh giặc triền miên, đàn con tứ tán, tìm hơi ấm trong vòng tay những đồng chí, đồng đội.

Năm 1977, Hiển và Hùng tiếp tục học trường Thiếu sinh quân Quân khu 9. Rời trường Thiếu sinh quân, Hiển làm việc ở Thuế vụ tỉnh Cửu Long cũ, rồi làm cảnh sát giao thông  đến khi tách tỉnh anh nghỉ việc.  

Căn nhà Hiển đang ở là chỗ tạm, vợ anh Hiển là Nguyễn Thị Mỹ Thu bán nước giải khát và kinh doanh mấy cái phòng trọ kế bên nhà. Anh Hiển bảo: Thu nhập gia đình đủ nuôi mấy đứa con qua ngày.

Đã có dự án Khu tưởng niệm chiến tích oai hùng của nữ Anh hùng liệt sĩ Nguyễn Thị Út và Đảng bộ nhân dân Tam Ngãi trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước ở Tam Ngãi, Cầu Kè.

Công trình dự kiến xây dựng trên diện tích 14.300m2 với 15 hạng mục với tổng kinh phí 12,6 tỷ đồng.

Thế nhưng đến nay, dự án vẫn còn nằm trên giấy.

Và câu chuyện về mấy người con của anh hùng Út Tịch mỗi người, mỗi cảnh cứ chung chiêng như chiếc vỏ lãi trên sông nước thuở nào.

Trân Châu

------------------

Nguyễn Hữu Quý

*****